Archief is op zoek naar dagboeken en brieven

Op de website van het Nederlands Dagboekmuseum staat al enige tijd een treurige mededeling te lezen. Het museum bestaat niet meer en de website is dit jaar opgeheven.  “Geschreven historisch materiaal, zoals dagboeken en brieven worden nu verzameld door het Nederlands Dagboekarchief. Dit archief is ondergebracht bij het Meertens Instituut te Amsterdam,” zo lezen we op de museumsite. Anita Verweij uit Leusden, eigenaresse van het voormalige museum dankt iedereen ten slotte voor de belangstelling.

We hoeven niet bij de pakken neer te gaan zitten, want de handgeschreven dagboeken zijn bij het Meertens Instituut in goede handen. Het Nederlands Dagboek Archief, kortweg NDA, verzamelt, archiveert en ontsluit Nederlandse dagboeken. “Helaas zijn in de loop der jaren veel dagboeken en briefwisselingen uit nalatenschappen op rommelmarkten of zelfs in de vuilcontainer verdwenen. Dat is zonde, want deze documenten zijn van grote betekenis voor onze kennis over het dagelijkse leven van gewone mensen, vroeger en nu.”, lezen we op hun website. “Het Nederlands Dagboekarchief zorgt ervoor, dat dagboeken, briefwisselingen, memoires en andere ‘persoonlijke schrijfsels’ een tweede leven krijgen.”

Ook biedt het archief de dagboeken aan als onderzoeksmateriaal, in eerste instantie aan wetenschappers. “Dagboeken en andere egodocumenten geven het verleden een menselijk gezicht en maken het op een unieke, persoonlijke manier toegankelijk voor een breed publiek. Het Nederlands Dagboekarchief haakt in op de groeiende interesse in de vaderlandse geschiedenis en in het Nederlands erfgoed.”

Zo heeft het NDA twee stagedagboeken van studentes aan de opleiding van de Vereeniging voor Kinderverzorging en -opvoeding in bezit, allebei uit de eerste helft van de vorige eeuw (zie foto). Zo’n dagboek werd speciaal t.b.v. het – verplichte – stageverslag uitgereikt, zo lezen we in een los inliggende brief van de Vereeniging.

fragment dagboek

Stagedagboek van mej. A., 1927-1928 (foto: NDA)

Stagedagboek

Stagedagboek van mej. B., 1938-1939

Vorig jaar beschikte het NDA al over 1200 dagboeken, maar het is continu op zoek naar nieuwe dagboeken, reisverslagen, briefwisselingen en memoires uit het Nederlandse taalgebied. Dankzij het Nederlands Dagboekarchief gaan deze kostbare documenten niet verloren, maar krijgen zij via onderzoek en publicaties een tweede leven. Hebt u een document voor hun collectie – van uzelf of bv. uit een nalatenschap? Neemt u dan contact op met het NDA.

Luister naar een radio-interview van De TaalStaat, met Susanne Neugebauer, voorzitter van het Nederlands dagboekarchief en Mirjam Nieboer, één van de oprichters van het archief (ca 8 min) : Het dagboekarchief ! Radio-interview >>

Dagboekschrijven in tien stappen

Dagboekschrijven is niet zo moeilijk.

Maar hou wel een paar dingen in de gaten. Tien tips voor de dagboekschrijver.

  1. Hou het simpel

Dagboekschrijven is in essentie iets heel eenvoudigs. Je pakt pen en papier, je schrijft een paar bladzijden over je belevenissen. Dat doe je morgen nog een keer. En de dag erna.

Mensen maken het graag onnodig moeilijk. Dus je vraagt je af of je het wel goed doet, of je wel het goede dagboek gekocht hebt, je vraagt je af wanneer je wel en niet moet schrijven en welke kleur de inkt moet hebben…  Zo ben je misschien ook bij dit artikel terechtgekomen.

Diep inademen en teruggaan naar de basis: Het zijn gewoon woorden. Op papier. Meer heeft het niet om het lijf.

  1. Hou het privé

Ga je dagboek niet in de krant of op Facebook zetten. Berg hem goed op. De privacy van je dagboek is essentieel voor het schrijfproces. Het moet een veilige plek zijn waar je vastlegt wat je bezighoudt zonder dat je je iets van de mening van anderen hoeft aan te trekken. Als je het idee hebt dat anderen over je schouder mee staan te lezen ga je censureren en dan heb je niet zoveel meer aan dagboekschrijven. Boekenkist voor je dagboek

Trouwens, je krijgt alleen maar discussie en kritiek als je je dagboek gaat delen, en dat hoort helemaal niet bij een privédagboek. Niemand mag zich ermee bemoeien. Jij bent de enige.

Berg je dagboek dus goed op, daar waar niemand ‘m ziet liggen. Zo breng je ook niemand in verleiding te gaan lezen.

  1. Doe het regelmatig

Het helpt als je er een gewoonte van weet te maken. Daarmee word je getuige van je eigen ups en downs in je leven. Je dagboek laat zien dat je je beslist niet altijd klote voelt, want gisteren voelde je je nog blij! Dat heb je zelf opgeschreven.

Dagelijks dagboekschrijven geeft de beste resultaten. Dus ook als je niet boos bent bent en niet alleen als je de blues hebt. Je leven is zoveel kleurrijker.

Het mooie van frequent dagboekschrijven is dat je er persoonlijk door groeit. Dat je leert om patronen te herkennen in je leven, dat je inzicht krijgt in wat zich in je omgeving afspeelt en dat je daar grip op weet te krijgen.

dagboekschrijven met de pen

Woorden op papier. That’s it.

Sla je een keertje over, dan is er geen man overboord. Een paar keer per week schrijven is altijd nog beter dan helemaal niet. En straf jezelf niet als het een keertje niet lukt. Dat motiveert niet echt, hè. Dagboekschrijven moet goed voor je zijn. Het moet je een opgeruimd gevoel geven. Het is geen taak op je doelijst, geen verplichting en er staat geen straf op als het niet lukt.

Heb je weinig tijd? Prima, dan schrijf je heel eventjes. Een korte zit is ook heel heilzaam als je het elke dag doet. Tien minuutjes kunnen al genoeg zijn. Of wat dacht je van één regeltje per dag?

  1. Laat de taalnazi’s links liggen

Grappig genoeg noemen veel mensen als reden waarom ze geen dagboek bijhouden dat ze slecht kunnen spellen of teveel taalfouten maken. Maar aangezien je het alleen maar voor jezelf opschrijft maakt het helemaal niet zoveel uit of je het met een d of een t schrijft. Je hoeft geen dagboekexamen te doen. Mocht je je toch zorgen maken, lees dan gewoon niet terug wat je hebt opgeschreven.

  1. Schrijf wat je weet

De eerste lege pagina kan je lam leggen. Maar dat kun je overwinnen!

Als je een nieuw dagboek begint en niet weet wat je moet schrijven, begin dan eens te beschrijven waar je je bevindt. Dat is een aardige warming up. Schrijf over de dag van vandaag. Waar denk je aan? Wat houdt je bezig? Ga je iets leuks doen vandaag? Je dagboek is iemand met wie je koffie zit te drinken. ‘Hoe gaat ie?’ vraagt het dagboek. Geef eerlijk antwoord.

  1. Zoek de beste plaats en tijd

Misschien vind je vanzelf uit wat het beste moment van de dag is. Dat is namelijk het moment waarop je werkelijk zit te schrijven. Dat moment dus. Experimenteer maar eens met ochtendschrijven en avondschrijven en schrijven vlak voor het slapengaan. Dan merk je het vanzelf. Die tijd hou je aan.

dagboekschrijven buitenshuisZoek een plek waar je niet wordt gestoord. Als je thuis schrijft, zorg dan dat je huisgenoten je even met rust laten, ook de hond en de kat. Buitenshuis schrijven – in een café of bibliotheek – kan natuurlijk ook.

  1. kwantiteit in plaats van kwaliteit

Meestal is het andersom. Dan vinden we kwaliteit belangrijker dan de hoeveelheid. Bij dagboekschrijven doet de kwaliteit er helemaal niet toe! Je hoeft geen ‘goed dagboek’ te schrijven. Het schrijfproces zelf is belangrijk, niet het resultaat. Zeg tegen jezelf: drie pagina’s. Of twintig minuten schrijven. Ook al komt er bagger uit je pen, je hebt wel geschreven! De woorden staan op papier. Dat is wat telt.

Snel schrijven gedurende een vast aantal minuten is ook een goed middel tegen zelfcensuur, tegen de negatieve stemmetjes in je hoofd die zeggen dat je niet kunt schrijven. Gewoon die woorden op papier zonder ze te beoordelen.  De kracht van het dagboekschrijven zit ‘m in het schrijfproces zelf.

  1. Schrijf met de hand

Met de pen in een papieren dagboek schrijven stimuleert een ander stukje hersens dan typen. Je kunt zeggen dat typen sneller gaat, maar snelheid is helemaal niet belangrijk. Het gaat erom een aantal minuten per dag stil te staan bij je eigen gedachten, verwachtingen en gevoelens.  De pen brengt je dichter bij die gevoelens dan je toetsenbord dat kan.

Verlaag het tempo en geniet van het proces. Dit stimuleert synapsen in je hersens waarmee je je gedachten lang genoeg vast kunt houden om ze te kunnen opschrijven. Met de hand dagboekschrijven maakt je slimmer.

  1. Maak er geen toestand van

Ga maar niet uitgebreid aankondigen  dat je een dagboek gaat bijhouden en dat je voortaan elke dag een uur gaat schrijven en zo. Koop gewoon een handig notitieboek of dagboek met een slot erop, schrijf drie pagina’s per dag. Begin nog deze week. Dat is het wel zo’n beetje. Hoe meer toestanden je ervan maakt, hoe bedreigender het allemaal wordt, hoe kleiner de kans dat je ooit nog gaat schrijven.

Wat is een goed resultaat? Vraag: heb je woorden op papier gezet? Ja? Bàm. Geslaagd voor vandaag!

  1. Geniet ervan

Dagboekschrijven is leuk (meestal). Knoop dat in je oren. Als je het allemaal te serieus neemt of je zet jezelf teveel onder druk, dan gaat de lol er gauw af. Hou het spelenderwijs en strooi wat humor in je dagboek. Voeg ook wat tekeningetjes bij, of kleurtjes, maak er iets leuks van.

In het begin voelt het misschien wel raar. Dat is heel normaal. Wij dagboekschrijvers zijn tenslotte allemaal rare kwasten. Laat dat je niet weerhouden. Schrijf! Volg deze tien tips en binnen de kortste keren ben je een toegewijd dagboekschrijver.

Veel schrijfplezier!

Dit artikel is gebaseerd op een Engelstalig artikel op  journalingsaves.com