Personages opbouwen op basis van hun rol

De held van het verhaal?

Een van de eerste overwegingen bij het bedenken van een personage is de rol die je hem of haar wilt laten spelen in je verhaal. Is het een held of een schurk? En als het een held is, is ’t dan eentje die recht op zijn doel afgaat? Of is hij meer een duistere held, of een komische held?

Christopher Vogler onderscheidt een aantal karaktertypes in The Writers Journey: Mythic Structure for Writers. Dit boek gaat uitgebreid in op de verschillende aspecten van deze types. Een aanrader. Bedenk dat een rol door meer personages tegelijk kan worden vervuld en dat omgekeerd elk personage vaak meer dan één rol kan vervullen.

Rollen zijn op verschillende manieren te typeren. Hier volgen we John Hewitt (die geïnspireerd wordt door Vogles mythische indeling) maar op Wikipedia kun je ook andere roldefinities vinden.

Held

Helden zijn er in alle soorten en maten, maar de essentie van een held is dat hij op zeker moment een groot offer brengt om zijn doel te bereiken. Een held kan enthousiast zijn of held-tegen-wil-en-dank, serieus of komisch, een leider of een einzelganger.

Mentor

De essentie van mentors is dat ze de held begeleiding en hulpmiddelen bieden die hij misschien nodig heeft. De hulp die een mentor biedt varieert sterk in kwaliteit, maar is toch altijd aanwezig. Het kan een wat oudere vriend zijn, een vader of moeder, een baas of een voormalige held die op zijn eigen onderneming geslaagd is, of gestrand.

Schatbewaarder

Een schatbewaarder vertegenwoordigt de barrière die de held moet zien te overwinnen. Vaak zijn het schurken, maar ze kunnen ook goedaardig of neutraal zijn, mensen die op de een of andere manier het doel in de weg staan. Hun taak is het om de held op de proef te stellen.

Boodschapper

Een heraut of boodschapper heeft informatie die het leven of het doel van de held kan veranderen. Hij komt met een uitdaging of vertelt gewoon aan de held dat de situatie veranderd is. Boodschappers hebben meestal maar een klein rolletje.

Shapeshifter

Deze figuur ondergaat een sterke verandering gedurende het verloop van het verhaal. Hij begint wellicht als een schurk maar wordt uiteindelijk een bondgenoot. Of hij begint als een aantrekkelijke man en wordt uiteindelijk een schurk. Hij kan zelfs in verschillende vermommingen verschijnen. In veel gevallen is het liefdesobject van de held een shapeshifter.

Schaduw

De zwarte kant van de held. Vaak speelt de centrale boef in het verhaal de rol van de schaduw, maar het kan ook een tragisch figuur zijn die als waarschuwing optreedt. Een schaduw heeft vaak dezelfde karaktertrekken als de held, maar is helaas de weg kwijtgeraakt of jammerlijk mislukt. Zo laat hij bijvoorbeeld zien wat er gebeurt als de held verkeerde dingen zou doen.

Bedrieger

De bedrieger vertegenwoordigt onheil en misleiding. Vaak krijgt hij zijn verdiende loon maar hij kan ook een serieuze bedreiging vormen, of op zijn manier heldhaftig zijn. Mentors kunnen zich ook als bedrieger aandienen.

De rol van de bedrieger

Als je het personage opbouwt op basis van zijn rol in het verhaal, ben je nog niet klaar als je een categorie hebt gekozen. Je moet ook vaststellen welke karaktertrekken, talenten en vaardigheden, sterke en zwakke punten, nare trekjes en ervaringen en doelen ervoor zorgen dat hij die bepaalde rol gaat vervullen.

Onderstaande vragen kunnen je helpen om je personage(s) te peilen.

1. Wat is zijn primaire rol?
2. Als hij een secundaire rol heeft, welke is dat dan?
3. Welke karaktertrekken brengen mijn personage tot deze rol?
4. Welke talenten heeft hij die hem helpen om de rol goed te vervullen?
5. Welk doel of welke doelen heeft hij voor ogen en hoe verhouden die zich met zijn rol?
6. Welke invloed heeft zijn rol op zijn doel?
7. Welke zwakke punten heeft hij die zijn rol beïnvloeden?
8. Welke ervaringen brengen het personage ertoe deze rol te vervullen?

Niet iedereen vindt het leuk om zo grondig te werk te gaan, maar op het moment dat je roman stroef begint te lopen of je vast komt te zitten, helpt het zeker om eens te kijken naar de rollen die jouw hoofdpersoon allemaal in zijn eentje moet vervullen of juist niet.

Bron: 10 Days of Character Building, John Hewitt, 2007

Schrijfoefening: leer je antagonist beter kennen

Een voorbeeld van een collage

Geloofwaardige personages, daar draait het om in goede romans. Maar daarvoor is observatie, begrip, verbeelding en technische vaardigheid nodig. We schreven al eerder over het geloofwaardig maken van een slechterik, de tegenspeler (antagonist) van de hoofdpersoon (protagonist).
Natuurlijk hoeft de tegenspeler niet altijd een slechterik te zijn. Het kan iemand zijn met een tegengesteld belang aan de hoofdpersoon. Je antagonist is minstens zo belangrijk als je protagonist, maar ken je hem of haar wel voldoende?  Doe onderstaande oefeningen om je antagonist beter te leren kennen.

• Blader door tijdschriften tot je een foto van je antagonist vindt. Hang de foto boven je bureau.
• Besteed minimaal drie keer per week vijf minuten aan dit personage. Stel hem vragen die hij moet beantwoorden.
• Schrijf een of meer van de onderstaande scenes vanuit het gezichtspunt van de antagonist, of je die nu gaat gebruiken of niet:

1. – liefdesscene
2. – actiescene
3. – flashback naar zijn jeugd

• Kies een kledingstuk, een object, muziek of iets anders wat jou in staat stelt om van de ene minuut op de andere te praten en te denken als hij. Als je vanuit zijn gezichtspunt schrijft, draag of gebruik dan dit object.
• Doe alsof jij de antagonist bent, zet een cd op en dans in je woonkamer
• Doe alsof jij de antagonist bent en schrijf een stuk met de titel ‘Het is weer voorbij die mooie zomer’
• Creëer een tijdlijn van zijn leven. Vul zoveel mogelijk details in.
• Zoals een acteur ook moet werken om zich in te leven, zo moet jij ook je best doen om zo diep mogelijk in het hoofd van de tegenspeler te komen. Reserveer een dag om te denken als hij, te lopen als hij, te voelen als hij en zijn houding aan te nemen.
• Maak een collage van alles waar hij van houdt
• Kies een Hollywood-ster die jou het meest aan je antagonist doet denken en bekijk als het enigszins kan al diens films.

Bron: cursus Creating Dynamic Characters

Hoe maak ik mijn schurk geloofwaardig?

Conflict tussen de hoofdpersoon en een tegengestelde kracht, meestal in de vorm van een ander personage, is de essentie van elke roman. Het is heerlijk om van dat andere personage een pure slechterik te maken, een verachtelijk type zonder één goede eigenschap. Maar als je te ver gaat maak je er een stripfiguur van, zegt James Scott Bell in Conflict & Suspense.

Bell stelt een aantal strategieën voor waarmee je een geloofwaardige schurk neerzet.

• maak een compleet achtergrondverhaal voor je slechterik. Zoek naar die momenten in zijn verleden die verklaren waarom hij doet wat hij doet.
• sta jezelf toe een sympatiek kantje aan de schurk te geven. Als je in staat bent de lezer dit te laten voelen, dan breng je sprankelende emotie in je verhaal. Je hoeft het niet goed te keuren wat hij doet, maar je dwingt jezelf wel om hem niet alleen maar als ‘pure evil’ te zien.
• Rechtvaardig de positie van de boef. Het maakt niet uit hoe slecht jij het vindt, de schurk zelf is overtuigd van zijn gelijk. Daarom doet hij wat hij doet.
• Zorg voor minstens één klap in je verhaal waarmee de rechtvaardiging duidelijk wordt. Dit geeft een extra impuls aan de emotie in de lezer, en dat is wat je beoogt.

Lees hier een uittreksel van het boek (Engelstalig)

Digitaal verder lezen:
Elements Of Fiction Writing – Conflict And Suspense (Digitaal Boek)

Schrijflessen na de Super Bowl

Eli Manning, quarterback NYG

‘Zoals de meeste schrijvers ben ik gek op een goed verhaal’, zegt redacteur Jessica Strawser van Writer’s Digest daags na de legendarische Super Bowl in Amerika. Dat is de finale van de belangrijkste competitie van het American Football League (NFL), een evenement dat door honderden miljoenen mensen wordt bekeken. Waarom zoveel?

Volgens Jessica is het niet zozeer de sport en ligt het niet aan de grappige reclamespotjes, de overdreven pauzenummers met popsterren of het nuttigen van veel bier en vette happen dat er zoveel mensen kijken.
‘De echte reden waarom niet-footballfans toch naar de Super Bowl kijken is het menselijk verhaal. Er zijn ongelofelijk dramatische momenten te vinden in elk groot sportevenement, en als schrijvers hoeven we niet lang te zoeken om inspiratie op te doen voor ons werk,’ zegt ze en ze geeft ons meteen drie korte lesjes mee.

Les 1. Achter elk verhaal zit een nog beter verhaal

Aan de oppervlakte is de SuperBowl een kampioenschap met bijbehorend spektakel. Maar als je ziet hoe het op tv komt, begrijp je dat het er niet alleen om gaat welke club er wint. Zo was er dit jaar het verhaal van Eli Manning, die een nieuw Superbowl record zette door negen keer achter elkaar als quarterback uit te komen.
Jessica: ‘Hij was niet langer ‘het kleine broertje van Peyton Manning’ of ‘de jongste zoon van Archie Manning’. Hij was Eli, de superbowl-ster. Hij had zijn plekje weten te veroveren in een familie vol quarterback-sterren. En nu werd hij uiteindelijk de beste van het stel.’

Tip: Kijk nog eens naar het verhaal waarmee je bezig bent. Waar gaat het écht over? Welk verhaal zit er onder de oppervlakte?

Les 2. Stel aannames over jouw schrijftalent op de proef

Veranderde de wereld door de overwinning van de Giants? Niet meteen. Veel commentatoren zeiden dat Eli altijd al de betere  sportman was geweest, maar dat niemand dat nog gezien had. Misschien was Eli zelf nog wel het meest verbaasd te horen dat hij nu als de ‘elite Manning’ te boek staat, beter dan zijn vader, beter dan zijn broer. De beste Manning allertijden. Wie had dat gedacht. Hijzelf misschien wel het minste.

Tip: Pas dit eens toe op je eigen schrijfwerk. Is je opvatting over jouw eigen schrijfvaardigheid veranderd? Welke kleine veranderingen hebben zich voltrokken zonder dat iemand het zag? Is de opvatting van anderen over jouw werk nog wel waar? Hoe kun je bewijzen dat je anders (beter) schrijft dan iedereen altijd dacht?

Les 3. Begin elke dag opnieuw

Heb je je niet aan je dieet gehouden? Was je te moe om je dagelijkse portie woorden te schrijven? Als je een slechte dag hebt, of je doel niet haalt, word je niets wijzer van zelfverwijt. Vandaag is er weer een nieuwe dag om ’t te proberen. In de NFL krijgen de Giants hun huldiging – maar eigenlijk kijkt iedereen alweer vooruit naar het volgende seizoen. Omdat we allemaal weten dat er volgend jaar een nieuw verhaal zal zijn. Van iemand anders. En het werk om dat verhaal te ontwikkelen begint nu.

Bron: Writer’s Digest